banner.JPG

De restauratiecommissie houdt zich bezig met het onderhoud van en het vinden van fondsen voor restauratie van de Monumentale Kerk.

Er is de laatste tijd het nodige gebeurd rondom de monumentale kerk. Als Restauratie- en onderhoudscommissie monumentale kerk willen wij hierover graag informatie verstrekken.

Herstel aardbevingsschade:
De aardbevingsschade is hersteld. Scheuren in de muren en in de gewelven zijn geïnjecteerd en bijgewerkt. De kelder moest hiervoor worden ontruimd, waardoor de boekenmarkt tijdelijk stil ligt.

Onderhoudswerkzaamheden:
Gelijktijdig met het herstel van de aardbevingsschade is onderhoud uitgevoerd in het kader van het BRIM-onderhoudsplan 2014-2019. Onder meer zijn de raamkozijnen aan de binnenkant geschilderd. Daarbij kon gebruik worden gemaakt van de steigers die voor het herstel van de aardbevingsschade in de kerk zijn geplaatst.

Restauratie interieur:
De provincie Groningen heeft ruim € 180.000,- subsidie toegekend voor de restauratie van het interieur en voor het in ere herstellen van de werkkamer van Piccardt in het kader van een meer museale functie van de kerk. Door diverse fondsen zijn bijdragen tot een totaalbedrag van bijna € 150.000,- toegezegd. Er is dan nog circa € 20.000,- nodig. In het najaar zal een huis-aanhuisactie worden georganiseerd.
Voor de uitvoering van de restauratie zal een aanbesteding worden gehouden. Naar verwachting zal direct na de jaarwisseling met de uitvoering worden gestart en zullen de werkzaamheden medio 2017 klaar zijn. Dan zal ook de boekenmarkt weer worden ingericht in de kelder.

Restauratie/reconstructie van het Arp Schnitgerorgel:
Voor het orgel ligt er een restauratie-/reconstructieplan, waarbij het Arp Schnitgerorgel grotendeels in zijn oorspronkelijke vorm wordt hersteld en de door Eertman aangebrachte uitbouw wordt verwijderd. Voor dit plan is nog geen omgevingsvergunning verleend door de gemeente Slochteren. De reden hiervan is dat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een negatief advies heeft gegeven en een voorkeur heeft voor het restaureren van het Schnitger-/Eertmanorgel in zijn huidige vorm. Er vindt nog overleg plaats tussen diverse betrokkenen.

Nadere informatie over de bovengenoemde onderwerpen kan worden verkregen bij de leden van de Restauratie- en onderhoudscommissie:
Wieger Schuur, Anton Verweij, Menno Pol, Jan van de Vendel

Op 18 maart begint aannemingsbedrijf Dijkstra de Graaf uit Engwierum met het herstellen van de aardbevingsschade aan de monumentale kerk. Tegelijkertijd voert dit bedrijf onderhoudswerk uit in het kader van het zesjarig onderhoudsplan 2014-2019. Tot het onderhoud behoort ook het schilderen van de binnenkant van de raamkozijnen in de kerk. Dit laatste wordt uitgevoerd door schildersbedrijf Bos uit Groningen. De werkzaamheden duren ongeveer 8 weken.
Tijdens de werkzaamheden kan de kerk niet gebruikt worden, omdat er steigers in de kerk komen te staan. Ook de kelder kan niet gebruikt worden, omdat er gewerkt gaat worden aan de gewelven in de kelder.
Na de boekenmarkt op zaterdag 13 februari is begonnen met het ontruimen van de kelder. De boeken worden zoveel mogelijk tijdelijk in de gevangenis onder de toren opgeslagen. Wanneer de boekenmarkt weer open gaat is nog niet bekend. Dit hangt af van de restauratie van het interieur en het orgel.
We zijn druk bezig met de geldwerving bij fondsen. Inmiddels is voor een bedrag van ruim € 180.000,- aan toezeggingen binnen. Als we erin slagen de financiering van € 300.000,- rond te krijgen, inclusief eigen bijdrage en opbrengst van toekomstige acties, zullen we het plan voor de restauratie van interieur en orgel eind maart voor subsidie indienen bij de provincie Groningen.
Als de provincie subsidie toekent kan naar verwachting omstreeks september/oktober met de uitvoering worden gestart. Ook tijdens de uitvoering van de restauratie dient de kelder ontruimd te zijn.
Als alle werkzaamheden in de kelder klaar zijn zal de boekenmarkt weer worden ingericht, waarschijnlijk voorjaar 2017.
De Restauratie- en onderhoudscommissie monumentale kerk

NIEUWS  VAN  DE  RESTAURATIE-  EN  ONDERHOUDSCOMMISSIE VAN DE MONUMENTALE KERK

We hebben inmiddels een subsidieverzoek ingediend voor een zes jarig onderhoudsplan ad € 93.529. Wij verwachten uiterlijk 15-11-2013 bericht of wij voor deze regeling in aanmerking komen. Het maximaal subsidiepercentage is 50%.

Verder is er een bestek en begroting gemaakt voor de restauratie van de binnenkant van de kerk en voor het Arp Schnitger orgel. De restauratiecommissie gaat dit bespreken en zal de kerkrentmeesters hierover adviseren.

In de zomer van dit jaar constateerden wij dat het aantal scheuren in de kerk flink waren toegenomen. 

Een groot deel van de scheuren is zeer waarschijnlijk een gevolg van de aardbevingen die zich ook in onze omgeving veelvuldig voordoen. Wij hebben de schade gemeld bij de NAM die een expert heeft gezonden om de scheuren vast te stellen en te beoordelen. Inmiddels hebben wij bericht gekregen dat er nog een andere expert komt die gespecialiseerd is in monumenten. Wij verwachten dat de NAM hun deel van de schade voor haar rekening zal nemen.

Namens de Restauratie- en Onderhoudscommissie,

Wieger Schuur

kerkgroet maart 2013

Na meer dan 300 jaar trouwe dienst heeft Johannes de preekstoel verlaten om af te reizen naar een kuur- en herstellingsoord op een geheime locatie. Daar zal zijn bijna vingerloze hand weer worden hersteld. Dank zij de donatie van een steiger door het bouwbedrijf Van Calker is het nu mogelijk om de preekstoel en torenwand aan te pakken. Aan de preekstoel zijn de ongeveer 9 ornamentjes die verdwenen waren, vakkundig uit eikenhout gesneden, teruggeplaatst. Hetzelfde geldt voor enig versier- en krulwerk.
Het pleisterwerk van de torenwand staat op scherp. Hieraan is in de afgelopen weken ook het nodige gedaan. Minimaal wel te verstaan. Een oplossing van het pleisterwerkprobleem kan alleen maar uitgevoerd worden door een vakkundig bedrijf. Maar goed, het zal eerst wel weer even netjes zijn.
Te zijner tijd zal ook Johannes, het boegbeeld van de preekstoel, weer worden teruggeplaatst met in zijn linkerhand de tak. Hoe dit allemaal in zijn werk gaat is te bekijken op de website van de monumentale kerk: http://www.freewebs.com/harkstedertoren/

Met vriendelijke groet, Menno Pol
van de instandhouding/restauratiecommissie

RESTAURATIE EN ONDERHOUDSCOMMISSIE MONUMENTALE KERK
In de Kerkgroet van januari werd vermeld dat er contacten waren over restauratie met de omroep Endemol die voor omroep Max in het najaar 2013 TV uitzendingen van restauraties gaat uitzenden.
Helaas behoort onze kerk niet tot de gelukkigen. Er zijn andere objecten geselecteerd die zich beter voor TV uitzendingen lenen.
Inmiddels zijn de subsidieregelingen voor de komende vijf a zes jaar bekend. Er is een onderhoudsregeling en een restauratieregeling. Over de onderhoudsregeling (BRIM) gaat het Rijk middels het RCE. Over de restauratieregeling (BRRG) gaat de Provincie.
Onze architect gaat een bestek maken voor de onderhoudsregeling en voor de restauratieregeling. Zodra dit bekend is houden we U op via de Kerkgroet op de hoogte.
Met vriendelijke groet namens de restauratie en onderhoudscommissie,
Wieger Schuur

NIEUWS VAN DE RESTAURATIECOMMISSIE

kerkgroet januari 2013

Komt de bijzondere monumentale kerk in het tv-programma van MAX? Medio januari zullen we het weten. De restauratiecommissie heeft contact met Endemol die voor omroep Max TV programma’s maakt. Vanaf oktober 2013 worden er in acht TV programma’s steeds twee restauratieobjecten uitgezonden. De bankgiroloterij heeft 1 miljoen euro ter beschikking gesteld met een maximum van € 70.000,- per object.

Wij hebben diverse contacten met Endemol gehad en hebben uiteindelijk hen het volgende bidbook gezonden:

“Hiermee reageren wij op het plezierig telefonisch onderhoud d.d. 23 oktober jongstleden en op uw mail d.d. 23 oktober 2012. De te restaureren onderdelen zijn de Piccardt grafkelders en onderdelen van de Piccardtbeuk van de monumentale kerk aan de Hoofdweg 63 te Harkstede. Deze kerk is eigendom van de Protestantse Gemeente Scharmer-Harkstede. De Protestantse Gemeente Scharmer-Harkstede is 5 jaar geleden ontstaan door een fusie tussen de Hervormde Gemeente Scharmer-Harkstede en de Gereformeerde Gemeente en is een Anbi stichting. Wij denken een bijzonder restauratieproject te hebben die zich uitstekend leent voor een televisieprogramma. Dit is vooral toe te schrijven aan de stichter van de kerk Henric Piccardt die de bouw en inrichting van de kerk heeft bepaald. Henric Piccardt was een kleurrijk persoon waar veel over bekend is. De stichters van de kerk hebben er een uniek bouwwerk van gemaakt. Immers, onder de totale kerkzaalruimte is een ruimte aangelegd en inge-richt als beloopbare grafkelder. De kisten van de stichter en zijn vrouw en een nichtje staan er nog steeds opgebaard in de kleine grafkelder. In de grote grafkelder zijn kisten van familieleden bij een vorige restauratie in 1933 geruimd. In deze ruimte wordt de laatste vijf jaren een boekenmarkt gehouden waarvan de opbrengst ten goede komt voor de instand-houding van de kerk. De linkerzijde van de kruiskerk is de zogenaamde Piccardtbeuk. Onderin bevindt zich nu de genoemde grafkelder en de boekenmarkt. Daarboven -links in de kerkzaal- bevindt zich de werk-studeerkamer van Henric Piccardt compleet met stookgelegenheid en een toilet uit 1700. Naar onze informatie is het uniek in Nederland dat iemand een werk-studeerkamer in een kerk heeft. Via een smal stenen trappetje is de verdieping daarboven te bereiken waar het door Arp Schnitger gebouwde orgel staat met veel authentieke onderdelen zoals de handmatige windvoorziening. Arp Schnitger heeft veel orgels gebouwd voor reeds bestaande kerken. Het orgel in Harkstede is de enige die hij gebouwd heeft voor een nieuw te bouwen kerk. Deze ruimte is vroeger gebruikt door Piccardt als zijn privé bibliotheek. Hij bezat een unieke collectie kunst- wetenschappelijke boeken. Piccardt ontving in de kerk binnen en buitenlandse wetenschappers om daar vooral over wetenschappelijke vraagstukken te discussiëren. De boeken zijn door zijn erfgenamen verkocht. De beschikbare ruimte is veel kleiner geworden door een aanbouw van bijna 3 meter aan het Schnitger orgel. In deze orgel- en vroeger ook bibliotheekruimte hangt een gedenkbord aan Piccardt en Rengers met veel informatie over de bouw en de stichters. Dit gedenkbord moet gerestaureerd worden. Aangezien Piccardt en Rengers ook eigenaar geweest zijn van de Frayelemaborg te Slochteren is er wellicht een goede link in het TV program-ma te leggen tussen deze beide gebouwen met de verbindende personen van Piccardt en Rengers. In 2009 is de buitenzijde van de kerk schitterend gerestaureerd ad circa € 350.000,- met bijdragen van het Rijk, de Provincie, diverse fondsen en een inzamelingsactie onder de plaatselijke bevolking die € 24.000,- heeft opgebracht. De bevolking is bijzonder betrokken bij het fraaie monument. Het interieur en de grafkelders dienen nu dringend te worden gerestaureerd. In de grafkelders dienen stenen te worden ingeboet en is er veel stucwerk noodzakelijk alsmede diverse andere werkzaamheden. In 2011 is de kerk aangemeld bij het RCE voor een BRIM plan van € 320.000,- en voor € 235.000,- voor reconstructie van het Schnitgerorgel. Helaas werden er van de ruim 2000 aanvragen slechts 500 gehonoreerd. Voor 2012 is het subsidiepercentage van de RCE zodanig verslechterd dat er geen aanvraag kon worden ingediend. Voor 2013 lijkt de BRIM regeling verder te verslechteren. Wij denken een mooie afgeronde restauratieproject -geschikt voor TV- aan te kunnen bieden door direct aan Piccardt gerelateerde elementen te restaureren. Dit zijn dan de beide grafkelders en elementen in de Piccardtbeuk. Dit moet voor € 70.000,- zijn uit te voeren. De kerk wordt nu al naast de kerkdiensten, elke tweede zaterdagmiddag van de maand opengesteld voor het publiek. Dit gebeurt ook elke zaterdagmiddag gedurende juli en augustus. Er zijn inmiddels een achttal rondleiders die gedurende die dagen rondleidingen verzorgen. Er zijn nog diverse vraagstukken en aanknopingspunten. Enkele daarvan zijn:
- Restauratie van het gedenkbord van Piccardt en Rengers. De letters zijn bij een vorige restauratie door een plaatselijke schilder bijgewerkt. Het vermoeden bestaat dat niet de oorspronkelijke kleuren zijn gebruikt.
- Onderzoek en herplaatsen van de verdwenen tak op de figuur van Johannes de Doper op de preekstoel. Op oude foto’s staat deze tak afgebeeld. Deze is bij een schoonmaakactie ca 40 jaar geleden ver-dwenen. Het is nog niet bekend van welke boomsoort de verdwenen tak is.
- Gebrandschilderde raampjes in de Piccardtbeuk. Hierover wordt in een rapport van het ICN uit 2002 vermeld:De gebrandschilderde raampjes met de wapens van Piccardt en Rengers, die boven het orgel zitten, zijn erg aangetast. Ze zouden eigenlijk niet meer zo in de open lucht moeten blijven zitten, maar uitnemen en door een goede glazenier in een enkel paneel bij elkaar brengen. Dit paneel zou dan het beste binnen voor een raam kunnen worden geplaatst zodat er nooit meer condens op kan ontstaan of dat het glas nat wordt.De mooi geschilderde letters verdienen een beter lot dan nu wat weggedrukt te worden achter banken en orgelkas en hun laatste dagen slijten!
- Het laten uitvoeren van een bouwhistorisch onderzoek waar mo-menteel geen geld voor is. - Er bestaat een kopergravure uit 1692 in een museum in Friesland van een allegorische prent van het bordes en de kerk van de nog te bouwen kerk in Harkstede.
- De rouwborden van Piccardt en Rengers hangen in de kerk van Slochteren.
- In de Frayelemaborg te Slochteren hangen prachtige staatsieportretten van Piccardt en van Rengers.
- Piccardt heeft een gedichtenbundel geschreven met als titel: “Les poësies francoices, dedieés á madame Suzanne de Pons, Dame de la Gastevins”. Deze bundel bevindt zich in de universiteitsbibliotheek van Groningen.

Op internet is veel over de stichters en de kerk te vinden onder Henric Piccardt, Kerk Harkstede en PKN Harkstede. Verder verwijzen wij naar de door ons lid van de restauratiecommissie Menno Pol gemaakte foto’s en films op de volgende sites: www.freewebs.com/snukkels en www.freewebs.com/harkstedertoren. Ook staat er veel informatie in een in 1986 uitgegeven boek van de toenmalige predikant van de kerk Ds Ronner. Het boek heet “Een tempel in turfgraversland”. Wij sturen dit boek u graag ter informatie. Wij nodigen U uit om ter plekke om de diverse ruimtes in de kerk, grafkelders en toren te bekijken en toe te lichten. Wij stellen voor om tijdens en na deze bezichtiging van gedachten te wisselen welke onderdelen zich het beste lenen voor het door U te maken TV programma."

Dit bidbook was aanleiding voor Endemol om nog nadere gegevens op te vragen en om onze kerk en de ingediende restauratieobjecten te bezichtigen op 27-11-2012. Anton Verweij en Wieger Schuur hebben getracht uw medewerker enthousiast te maken voor onze kerk en de restauratieobjecten. Wij verwachten samen met de Frayelemaborg een sterke kandidaat te zijn. Wij hebben echter geen enkele toezegging.
De restauratiecommissie hoopt hiermee weer een stukje restauratie te kunnen realiseren en vindt het tevens van belang dat dit bijzondere Cultureel Erfgoed wat aan ons is toevertrouwd landelijke bekendheid krijgt. Hierdoor is de verwachting dat er nog meer mensen dit Cultureel Erfgoed bezoeken, hetgeen inkomsten betekent voor de instandhouding. Als we gekozen worden beginnen de opnamen al snel en moet het programma in juni 2013 gereed zijn.
De Restauratiecommissie